Xây dựng nông thôn mới ở một xã vùng cao Đác Lắc

Chúng tôi về xã Eakly đúng mùa lúa chín và những cơn mưa đầu vừa giải tỏa cơn khát cháy cho vườn cà-phê... Chủ tịch UBND xã Nguyễn Hải Sâm dẫn chúng tôi đi thẳng ra cánh đồng. Một vùng chuyên canh lúa mở rộng hết tầm mắt với hệ thống giao thông và thủy lợi nội đồng khá hoàn chỉnh, máy gặt đập bắt đầu thu hoạch trên những thửa lúa chín vàng cùng những nụ cười rạng rỡ trên gương mặt bà con nông dân. Niềm vui và sự phấn chấn đó bắt nguồn từ sự phát triển bền vững của một xã đầu tiên trong huyện Krông Pác đạt 15 tiêu chí nông thôn mới (NTM).

Trên những triền đồi của xã là những vườn cây công nghiệp, cây ăn trái trồng tập trung, phổ biến là cà-phê, hồ tiêu, vải thiều, xoài, ca-cao, nhất là cây bơ chiếm vị thế đang lên vì được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng, thơm ngon hơn hẳn bơ Đà Lạt. Thấp thoáng trong đó là những ngôi nhà hai, ba tầng kiên cố, khang trang, minh chứng thêm cho sự thành công của chủ nhân những gia trại, trang trại rộng từ vài ha đến hàng chục ha ở nơi này.

Xã Eakly rộng 5.222 ha với 4.850 hộ, 21.858 nhân khẩu, sống tập trung tại 32 thôn, buôn. Được thành lập năm 1995, lúc đó đất rộng, người thưa, đồi núi, ruộng đồng còn khá hoang vu vì thường bị khô hạn, canh tác manh mún không hiệu quả... Thế rồi, được sự tổ chức, hỗ trợ của chính quyền và hai công ty cà-phê quốc doanh 719, 720, dân cư ngày một đông vui hơn và trở thành nơi hội tụ đoàn kết, đầm ấm của tám dân tộc anh em. Nhìn lại gần 20 năm qua, có thể nói, thời điểm tạo nên sức bật mạnh nhất của Eakly là từ khi Đảng ra Nghị quyết T.Ư 7 khóa X về "Nông nghiệp, nông dân, nông thôn", kế đến là sự cụ thể hóa tạo ra bước đột phá trong Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2015 trên cả nước, trong đó xã Eakly được huyện Krông Pác, Đác Lắc chọn làm điểm.

Chỉ sau chưa đầy ba năm mà Eakly đạt được những thành tựu bằng cả mười năm trước đó gộp lại. Đồng chí Chủ tịch UBND xã kiêm Trưởng Ban Quản lý chương trình NTM vẫn còn nhớ sâu sắc cảm xúc chung của cán bộ, nhân dân khi đón nhận nghị quyết và chương trình nêu trên: Rất phấn khởi, hào hứng, đồng tình và tin tưởng. Bởi vì chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đã cổ vũ, khơi dậy sức dân, tiếp thêm nguồn lực vật chất, như vốn, vật liệu xây dựng từ ngân sách nhà nước, sự hỗ trợ tích cực của doanh nghiệp trên địa bàn, sự tiếp cận dễ dàng hơn nguồn tín dụng ngân hàng... Người dân trong tất cả 32 thôn, buôn được khơi dậy khát vọng xóa nghèo và làm giàu, cho nên vừa phát huy nội lực, vừa vay vốn chuyển đổi cây trồng, vật nuôi có hiệu quả và giá trị cao hơn, mua sắm công cụ sản xuất hiện đại hơn, cả vùng chuyên canh lúa rộng 2.100 ha đều đã được cơ giới hóa, mô hình tiêu biểu về trồng trọt, chăn nuôi, chế biến nông sản ngày càng nhiều. Chỉ trong hai năm 2011-2012, nhân dân trong xã đã vay 300 tỷ đồng từ các ngân hàng để phát triển chăn nuôi lợn, gà, chuyển đổi cây trồng, như phát triển cây ngô lai tại cánh đồng thôn 11, lúa lai ở các thôn 9,10,11, trang trại vải thiều ở thôn 12A, ca-cao ở thôn 4A. Vốn vay cũng được dùng một phần vào chỉnh trang, xây dựng nhà ở vững chắc, xóa nhà tạm, nâng cao chất lượng môi trường sống. Đến nay, năng suất lúa của xã Eakly đạt 7,5 tấn/ha/vụ, sản lượng lương thực bình quân 1,3 tấn/người, thu nhập bình quân đạt 23,6 triệu đồng/người/năm. Số hộ nghèo trong xã giảm xuống chỉ còn 200 hộ, chiếm tỷ lệ 4,19%. Trật tự trị an, cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho mọi gia đình được bảo đảm tốt, không có tệ nạn xã hội...

Thành công trong xây dựng NTM ở xã Eakly, trước hết là nhờ các cấp ủy, chính quyền, đảng viên đã làm tốt vai trò gương mẫu và tổ chức, vận động quần chúng đúng với chủ trương và sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, Huyện ủy. Với tinh thần "Nước giàu là bởi sức dân", đã có hàng loạt công trình do người dân tự nguyện góp 100% vốn và công sức để phục vụ sản xuất, đời sống của chính mình và làm giàu đẹp thêm thôn, buôn, điển hình như: đường điện, hệ thống giao thông nội đồng, nội thôn, các công trình văn hóa, khu vui chơi... Nhưng mặt khác, nhân dân và chính quyền xã cũng biết ơn sâu sắc sự đầu tư của Nhà nước từ những công trình lớn như Hồ chứa nước Krông Buk hạ rộng 1.220 ha, đến hệ thống kênh đầu nguồn dẫn nước từ hồ tới đầu mối thủy lợi của các xã, các trục đường giao thông, các chương trình mục tiêu quốc gia lồng ghép với Chương trình xây dựng NTM trên địa bàn. Chính nhờ các công trình đó mà nội lực của xã Eakly mới có điều kiện phát huy mạnh mẽ, làm ra nhiều sản phẩm có chất lượng, giá trị cao hơn, sự lưu thông, tiêu thụ thuận lợi hơn và qua đó, nội lực càng được trau dồi, tăng trưởng mạnh mẽ hơn.

Trải qua ba năm thực hiện khá thành công Chương trình xây dựng NTM, cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Eakly nhất trí cao về bảy kinh nghiệm bước đầu. Trong đó, theo chúng tôi, những nội dung có ý nghĩa then chốt là: quan hệ mật thiết giữa sự chỉ đạo của tỉnh, huyện với nhận thức của cấp ủy chính quyền cơ sở về vị trí trọng yếu của một vùng biên cương Tổ quốc, là tinh thần đoàn kết, đồng thuận cao trong toàn xã, trong đó 538 đảng viên thuộc 44 chi bộ luôn gương mẫu đóng góp trước, làm trước, dân thấy tin tưởng, hưởng ứng tích cực. Trong khâu quản lý, tổ chức thực hiện các công trình, dự án thì luôn bảo đảm sự công khai, minh bạch, phát huy vai trò giám sát của nhân dân từ lúc thảo luận về cơ chế, chính sách huy động sức người, sức của đến quá trình xây dựng và thanh toán. 19 tiêu chí NTM chung cho cả nước được xã triển khai linh hoạt, theo thứ tự cần thiết, thích hợp điều kiện thực tế địa phương, với nguyên tắc bảo đảm tính bền vững, không chạy theo chỉ tiêu hình thức, lấy thành tích kiểu tư duy nhiệm kỳ...

Chuyến đi tìm hiểu thực tiễn xây dựng NTM tại Đác Lắc còn để lại trong chúng tôi một ấn tượng sâu sắc nữa. Đó là sự trùng hợp về cảm nhận và suy ngẫm giữa đồng chí Niê Thuật, Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Đác Lắc với cán bộ cấp xã về một giai đoạn mới cao hơn, mạnh mẽ và hào hứng hơn trong việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết T.Ư 7, nhất là sau khi được biết Bộ Chính trị vừa thông qua và chuẩn bị ban hành Kết luận về sơ kết 5 năm thực hiện nghị quyết này và qua nghiên cứu bài viết của đồng chí Nguyễn Sinh Hùng, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội, Trưởng Ban Chỉ đạo sơ kết đăng trên Báo Nhân Dân ngày 20-3-2014. Các cấp ủy Đảng, đảng viên và bà con nông dân đang háo hức chờ đón kết luận của Bộ Chính trị và những chương trình, chính sách mới của Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong giai đoạn mới.