Để Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 "xứng tầm" hơn trong thực tế

Thứ tư - 07/12/2016 09:41

Sáng ngày 04/12/2016, đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng ban Trung ương các Chương trình MTQG tiếp xúc với cử tri Hà Tĩnh chuyên đề về nông, nông thôn và xây dựng nông thôn mới (NTM), đồng chí Trần Huy Oánh, Chánh Văn phòng Điều phối NTM tỉnh đã phát biểu tại Hội nghị.

Sau đây là toàn văn bài phát biểu của đồng chí Trần Huy Oánh, Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Hà Tĩnh:

Kính thưa:

- Đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng ban Trung ương các Chương trình MTQG;

- Các vị Đại biểu Quốc hội;

- Đồng chí Lê Đình Sơn, Ủy viên TW Đảng, Bí Tỉnh ủy, Trưởng Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh.
- Kính thưa tất cả quý vị đại biểu, tất cả cử tri dự cuộc tiếp xúc này.

Các đại biểu dự Hội nghị

Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới (NTM) càng làm càng khẳng định đây là Chương trình đặc biệt thiết thực, hiệu quả nhất và đối tượng hưởng lợi là số đông người dân - những người sống ở nông thôn, đa phần là nông dân - những người còn nhiều khó khăn, thiệt thòi, đang là lực lượng đông về số lượng nhưng vẫn là lực lượng yếu thế.

Hà Tĩnh tập trung thực hiện Chương trình một cách quyết liệt, có nhiều sáng tạo trong quá trình thực hiện, làm NTM đã "ăn vào máu thịt" của nhiều cán bộ và người dân, đã tạo sự đổi thay đáng kể, có những vùng quê như "lột xác", thay đổi một cách diệu kỳ; nhân dân rất hồ hời phấn khởi, đồng thuận cao, Đảng, nhà nước gần dân hơn, dân tin Đảng, tin nhà nước hơn.

Tuy nhiên, tôi và rất nhiều người băn khoăn là "ứng xử" trong thực tế đối với Chương trình này chưa thật sự tương xứng và Chương trình còn có những bất cập, hạn chế cần được sớm nghiên cứu điều chỉnh.

Qua tiếp xúc lần này trước hết xin được cảm ơn Phó Thủ tướng là Trưởng ban chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG đã có sự ưu tiên quan tâm đối với Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn cả nước nói chung và quan tâm cao, dành nhiều tình cảm hơn với Hà Tĩnh; hôm nay rất vui mừng phấn khởi Phó Thủ tướng đã dành trọn cuộc tiếp xúc cử tri lần này tại Hà Tĩnh chuyên đề chuyên sâu về NTM và nông nghiệp – nông thôn, tôi xin được trao đổi, đề xuất Phó Thủ tướng một số vấn đề sau:

Đồng chí Trần Huy Oánh, Chánh Văn phòng Điều phối NTM tỉnh phát biểu tại Hội nghị

1/ Ban chỉ đạo Trung ương Phó Thủ tướng làm Trưởng ban mà Bộ ngành phụ trách "người" và "tiền", chỉ bố trí cấp Phó - Thứ trưởng tham gia);

Văn phòng Điều phối NTM Trung ương vị thế như hiện nay khó thực hiện tốt chức năng quan trọng nhất là "điều phối" các Bộ ngành, trong khi Nông thôn mới là tổng hợp tất cả các hoạt động kinh tế - xã hội (theo các TC), nay lại đã nhập các Chương trình vào Chương trình MTQG xây dựng NTM, nên cần bố trí Văn phòng Điều phối NTM Trung ương đặt ở Văn phòng Chính phủ;

Ở các địa phương nên thống nhất tất cả các cấp Bí thư cấp ủy làm Trưởng ban chỉ đạo.

Văn phòng Điều phối NTM đã rõ chức năng Văn phòng của Ban chỉ đạo, nhưng chưa rõ chức năng quan trọng là "điều phối" và điều kiện để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ mang tính quản lý nhà nước, như tham mưu cơ chế, chính sách, kiểm tra, giám sát...

Về bố trí vốn trực tiếp xây dựng NTM đã tăng hơn nhưng so với yêu cầu, chưa tương xứng so với một Chương trình đại lớn, thiết thực, ý nghĩa như vậy.

2/ Tuy Bộ Tiêu chí quốc gia mới được sửa đổi ban hành có nhiều thay đổi phù hợp với thực tế nhưng vẫn để mức chuẩn theo 7 vùng sẽ không so sánh được thực tế các địa phương, Chuẩn Quốc gia phải là chuẩn chung; điều đó không có nghĩa là cứng nhắc về yêu cầu kỹ thuật, đặc thù riêng của các địa phương. Mức hưởng thụ của người dân các vùng cần đảm bảo sự công bằng; như mức yêu cầu Tiêu chí Thu nhập hiện nay chênh lệch quá. Việc giao cho tỉnh quy định cụ thể về yêu cầu kỹ thuật ở các địa phương cụ thể, tránh lãng phí, phù hợp khả năng từng giai đoạn là hoàn toàn đúng, tuy nhiên cũng cần có 1 mức tối thiểu.

Thực tế quy định khác xa giữa các vùng cũng chỉ vì để được công nhận xã đạt chuẩn, vì số lượng xã đạt chuẩn mà thôi, lại chính là vì thành tích, vì chạy theo phong trào.

3/ Việc quy định hay đặt ra chỉ tiêu phấn đấu về xây dựng NTM nên lấy các chỉ tiêu và theo thứ tự ưu tiên như sau:

- Chỉ tiêu 1 - Nâng chất lượng các tiêu chí: mỗi năm tăng lên khoảng 1,2 lần so năm trước.

- Chỉ tiêu 2 - Số tiêu chí đạt chuẩn tăng thêm hoặc số tiêu chí đạt chuẩn  bình quân/xã;

- Chỉ tiêu 3 - Số tiêu chí thấp không còn: Ví dụ, Tuỳ từng thời kỳ phấn đấu không còn xã dưới 8 tiêu chí, dưới 9 tiêu chí, dưới 10 tiêu chí...

- Chỉ tiêu 4 - Số xã đạt chuẩn;

- Chỉ tiêu 5- Số xã đạt chuẩn kiểu mẫu.

- Chỉ tiêu 6 - Huyện đạt chuẩn NTM.

4/ Phân bổ kinh phí NTM theo mức độ đạt chuẩn từ năm đầu thực hiện Chương trình (tránh làm tốt lại thiệt - trừ đã đạt chuẩn để bằng xã bình thường, xã phấn đấu kiểu mẫu mức cao hơn) và phân bổ khuyến khích địa phương làm tốt, trên cơ sở điểm đạt được trong kỳ.

5/ Đánh giá kết quả, thành tích các địa phương bằng Bộ chỉ số mang tính tổng hợp, tính bằng điểm số trên cơ sở khối lượng đạt được trong kỳ ở tất cả các nội dung, các tiêu chí (Hà Tĩnh đã có Bộ phần mềm đánh giá kết quả thực hiện 19 tiêu chí NTM) để đánh giá đúng kết quả trong kỳ.
Tránh tình trạng vì số xã đạt chuẩn, huyện đạt chuẩn mà dồn nguồn lực cho xã, huyện "giàu hơn".

6/ Cơ chế quản lý sử dụng nguồn vốn thực hiện Chương trình NTM chậm quy định cơ chế đặc thù trong xây dựng NTM theo hưởng đơn giản với các khoản ngân sách mang tính hỗ trợ, giá trị công trình nhỏ. Hiện nay theo Luật đầu tư công tất cả các nội dung công việc phải được chấp thuận chủ trương đầu tư (và gửi Trung ương thẩm định nguồn vốn) mới được thực hiện, trong khi Chương trình MTQG xây dựng NTM người dân được bàn bạc và quyết định nội dung, công việc cần thực hiện trên cơ sở đã xác định được nguồn vốn (những công trình trong xây dựng NTM là những công trình nhỏ lẻ, mỗi xã có khi hàng trăm công trình siêu nhỏ, tổng cả tỉnh đến hàng vạn công trình), vì vậy không có quy định cụ thể sớm rất vướng mắc.

7/ Không quá nặng nề về nợ xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM nếu có khả năng cân đối thanh toán có tính khả thi, phải kiểm tra kiểm soat chặt chẽ, cần thiết giao cấp huyện thẩm định cân đối nguồn lực, gắn cả trách nhiệm. Chứ sợ nợ không dám vay khi thiếu vốn đầu tư phát triển, phát triển sản xuất thì có khi lại kìm hãm sự phát triển.

8/ Cần xác định rõ và tuyên truyền nhận thức đúng thế nào là "Huy động quá sức dân', tránh làm mất phong trào và tạo sự ỷ lại ở người dân. Không huy động các đối tượng hộ nghèo, hộ chính sách, người tàn tật.

9/ Cần lựa chọn chỉ đạo xây dựng mô hình điểm mẫu các địa phương vượt khó đi lên vững chắc, với nhiều sáng tạo, hiệu quả; thí điểm hỗ trợ, như thưởng theo kết quả đầu ra, thủ tục thanh toán đơn giản nhất trên cơ sở kết quả đạt được, được nghiệm thu, đánh giá; mô hình điểm xã nông thôn mới kiểu mẫu - Hà Tĩnh xin đăng ký thực hiện ./.
Xin cảm ơn Phó Thủ tướng và tất cả quý vị!

Tiến Dũng