Quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, đánh giá phải đúng thực chất thực hiện bộ tiêu chí mới để đảm bảo phát triển bền vững

Thứ năm - 03/08/2017 04:24

Tìm lời giải đáp về những vấn đề thực tiễn đặt ra trong quá trình các địa phương thực hiện chương trình xây dựng NTM theo Bộ tiêu chí mới tại QĐ 05/2017/QĐ-UBND, chúng tôi được Chánh Văn phòng Điều phối chương trình xây dựng NTM Trần Huy Oánh trao đổi, phân tích khá cụ thể.

Chánh văn phòng điều phối NTM tỉnh Trần Huy Oánh

Xin ông cho biết, thực tiễn khách quan nào để Văn phòng NTM tham mưu UBND tỉnh ban hànhQĐ 05?

Thứ nhất, QĐ 05 được ban hành trên cơ sở Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2016 -2020 (tại Quyết định 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ)đã có sự thay đổi với chiều hướng nâng yêu cầu cao hơn nhất là đối với các tiêu chí không cần phải có nhiều về nguồn lực tài chính.

Thứ hai, chính là yêu cầu cuộc sống không cho phép chúng ta thỏa mãn về những kết quả đã đạt được, kết quả tạo ra phải đảm bảo yêu cầu phát triển trong tương lai và bền vững. Trên thực tế, trước khi có Quyết định 05/2017/QĐ-UBND, tỉnh ta đã ban hành và thực hiện theo Quyết định 73/2014/QĐ-UBND, trong đó có nội dung cao hơn mức tối thiểu của Trung ương quy định, đặc biệt thêm tiêu chí 20 – khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, hoàn thành được những tiêu chí theo Quyết định 73, xã đạt chuẩn thuyết phục hơn hẳn, trong đó bộ mặt nông thôn mới khởi sắc và nhân dân là người được hưởng lợi thấy rõ; tính bền vững của các tiêu chí rất cao.

Quyết định 05 kế thừa và có điều chỉnh cho phù hợp hơn với yêu cầu thục tế và yêu cầu mới Hà Tĩnh có một số bổ sung với yêu cầu có cao hơn để đạt được sẽ “vất vả” hơn nhưng thực tiễn đã minh chứng là rất cần thiết, ví dụ như: bổ sung rãnh tiêu thoát nướclà cần thiết vì nhiều đường giao thông làm không có rãnh tiêu thoát nước rất nhanh hư hỏng, xuống cấp; lề đường yêu cầu rộng hơn nhằm bảo vệ tốt hơn mặt đường và lưu thông thuận lợi hơn...; tiêu chí thu nhập nếu để mức như mức tối thiểu Trung ương quy định cho vùng Bắc Trung Bộ thì thấp hơn cả hiện tại chúng ta đã đạt được, không cần phải phấn đấu, nên phải nâng mức lên để có những giải pháp phấn đấu, nhằm nâng cao đời sống người dân…

Quá trình thực hiện QĐ 05, trong điều kiện khả năng nguồn lực giai đoạn hiện nay, khi quy định có độ “mở” cho các xã. Thực hiện theo lộ trình quy hoạch theo đó yêu cầu quan trọng đặt ra là các xã phải đảm bảo quy hoạch lâu dài và trong từng thời kỳ quy định mức độ phù hợp, không nhất định phải hoàn chỉnh toàn bộ khối lượng công việc theo quy hoạch ở giai đoạn cuối kỳ đối với những tiêu chí đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn. Tuy nhiên, mức tối thiểu không được thấp hơn mức Trung ương quy định.

Việc tham mưu ban hành QĐ 05, Văn phòng Điều phối NTM tỉnh thực hiện theo quy trình khá chặt chẽ, dự thảo lấy ý kiến nhiều vòng từ các địa phương đến các sở ngành; Văn phòng Điều phối tổng hợp tiếp thu theo những ý kiến chung nhất và xem xét kỹ tính chiến lược và điều kiện, khả năng từng vùng miền và từng giai đoạn để tham mưu UBND tỉnh ban hành.

Tuy nhiên hiện nay có một số nội dung, Trung ương quy định cách tính có sự thay đổi và qua thực tiễn cũng cần có sự điều chỉnh phù hợp. Vì vậy, Văn phòng Điều phối NTM tỉnh đang làm các bước theo quy trình để tham mưu UBND tỉnh ban hành sửa đổi một số nội dung cho phù hợp hơn.

Một góc xã nông thôn mới Sơn Châu, huyện Hương Sơn. Ảnh Thanh Hoài

Chúng ta nhìn nhận như thế nào về bức tranh của các địa phương toàn tỉnh sau khi rà soát, đánh giá theo chuẩn 05, thưa ông?

Qua tổng hợp, soát xét, đánh giá mức độ đạt tiêu chí theo chuẩn mới của các địa phương và quá trình theo dõi, chỉ đạo cơ sở, Văn phòng Điều phối NTM tỉnh có nhận định khái quát chung như sau:

So với chuẩn cũ (tại thời điểm công nhận) thì cơ bản các địa phương vẫn giữ được tiêu chí, không tụt trừ một số ít xã thiếu nỗ lực thường xuyên. So với yêu cầu chuẩn mới (05) thì phần lớn các xã đều chưa đạt, khá nhiều tiêu chí chưa đạt chuẩn ngay cả ở những xã đã đạt chuẩn nông thôn mớinhư:chỉ tiêu tỷ lệ lao động qua đào tạo thuộc tiêu chí Giáo dục và Đào tạo (do cả cách tính mới và yêu cầu mới cao hơn), chỉ tiêu bảo hiểm y tế thuộc tiêu chí Y tế (do yêu cầu mới cao hơn);tiêu chí hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật (do yêu cầu mới phải có cán bộ nữ chủ chốt), tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa (yêu cầu phải có nơi sinh hoạt cho người già, trẻ em đảm bảo yêu cầu),tiêu chí cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn (tất cả các xã, kể cả các xã không quy hoạch chợ)…

Tuy nhiên hiện nay các xã đều đã có Khung kế hoạch và đều đã có sự chuyển động tích cực, nhiều xã phấn đấu tốt, nhất là các xã phấn đấu xây dựng xã NTM kiểu mẫu, xã phấn đấu đạt chuẩn trong năm 2017, xã đã đạt chuẩn giai đoạn 2013-2015 phấn đấu để khỏi rút Bằng công nhận. Tiêu biểu như Tượng Sơn, Hương Trà, Thạch Hạ, Cẩm Bình, Tùng Ảnh, Xuân Giang, Mỹ Lộc, Cẩm Minh...

Ông có thể cho biết, giải pháp nào để các địa phương khắc phục khó khăn, quyết tâm đạt chuẩn NTM?

Triển khai Chương trình NTM năm 2017, các địa phương đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức hơn so với những năm trước như ảnh hưởng của sự cố môi trường biển, bất lợi của thời tiết, dịch bệnh, giá nhiều loại nông sản giảm sâu; nguồn lực hạn chế, trong khi một số yêu cầu về chỉ tiêu, tiêu chí của Bộ tiêu chí mới cao hơn…

Để khắc phục các khó khăn, đạt chuẩn bền vững theo đúng lộ trình, các xã cần quán triệt rõ quan điểm: Tiếp tục khẳng định xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên, liên tục, lâu dài; cả hệ thống chính trị phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện thường xuyên.Tìm các giải pháp thu hút nguồn lực xã hội hóa; đẩy mạnh phát triển sản xuất, kinh doanh, du lịch, nâng cao thu nhập cho người dân; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; phân công, phân nhiệm cụ thể,gắn trách nhiệm với người đứng đầu cấp ủy, chính quyền; có giải pháp mạnh, kiênquyết điều chuyển, thay thế cán bộ nếu không hoàn thành nhiệm vụ, mục tiêu đề ra với quanđiểm “việc không chuyển, người chuyển”. Về nguồn lực ngân sách hỗ trợ cũng cần tìm mọi cách để bổ sung tăng nguồn lực thực hiện Chương trình nông thôn mới.

Cấp huyện, xã tổ chức thực hiện tốt Đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp và các ngành khác có liên quan; đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình, dự án trên địa bàn; triển khai thực hiện tốt chương trình mỗi xã một sản phẩm(OCOP);lấy kết quả thực hiện chương trình NTM làm chỉ tiêu thi đua quan trọng (có điểm số cao trong bảng xếp hạng thi đua); tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra xã thực hiện theo khung kế hoạch theo từng nội dung, nhiệm vụ cụ thể; thường xuyên kết nối với các sở, ngành để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Củng cố, tăng cường tổ chức văn phòng điều phối NTM cấp huyện là cơ quan chuyên trách, hoạt động chuyên nghiệp, chuyên sâu và biên chế đủ số lượng để thực hiện.

Các sở ngành phụ trách tiêu chí tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, có giải pháp cụ thể giúp các địa phương, nhất làvới những tiêu chí, chỉ tiêu mới, khó. Các tổ chức, đơn vị đỡ đầu tài trợ xây dựng nông thôn mới phát huy cao tinh thần, trách nhiệm tiếp tục phối hợp chặt chẽ, giúp đỡ toàn diện địa phươngtrong quá trình thực hiện, kể cả lãnh đạo, chỉ đạo, phương pháp, cách làm.

Thực hiện đồng bộ được các giải pháp chủ yếu nêu trên mặc dù yêu cầu tiêu chí có cao hơn, hiện tại còn có những khó khăn, thách thức nhưng tin tưởng phong trào nông thôn mới tỉnh ta vẫn tiếp tục phát triển nhanh, có chiều sâu và bền vững.

Thanh Hoài- Mai Thủy (Thực hiện)