Kẻ Gỗ “ngóng” mưa!

Tính đến ngày 7/12, mực nước hồ Kẻ Gỗ ở cao trình 24,09m/32,5m, tương ứng với dung tích chứa 142/345 triệu m³ (bằng 41,2% so với thiết kế). Làm phép tính trừ đơn thuần khi tiêu hao tưới trong vụ đông xuân nhiều năm trước đây thường từ trên dưới 80 triệu khối, thì kết thúc tưới vụ xuân 2013, hồ Kẻ Gỗ chỉ còn chứa khoảng trên dưới 60 triệu khối; trừ tiếp hơn 20 triệu khối của mực nước chết thì công trình đại thủy nông này chỉ còn trên dưới 40 triệu khối, nghĩa là chỉ đủ để tưới cho một nửa diện tích vụ hè thu, nửa còn lại đương nhiên bị khô hạn.

Dung tích chỉ đạt 40% so với thiết kế khiến hồ Kẻ Gỗ bị thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng

Ông Phạm Đăng Nhật – Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh bảo rằng, thông thường là thế nhưng nếu các địa phương và mỗi người dân cùng thấu hiểu cho khó khăn mà hệ thống thủy lợi Kẻ Gỗ đang gặp phải, qua đó chung sức, đồng lòng triệt để thực hiện các giải pháp tưới khoa học, hợp lý, tiết kiệm mà Công ty đưa ra thì có thể giảm được 1/3 lượng nước tưới trong vụ xuân tới để giành thêm cho vụ hè thu năm sau thì phần diện tích tưới có thể tăng lên 65% (tương ứng 9.100 ha), nếu chủ động sớm thì 35% diện tích (4.900 ha) còn lại có thể chuyển đổi cây trồng để đảm bảo hiệu quả canh tác.

Cũng theo ông Nhật, thời gian từ nay đến đầu vụ hè thu 2013 còn khá dài, chưa thể xác định cụ thể lượng mưa, lượng nước đến trong hồ khả năng được bổ sung nhiều hay ít. Song, thống kê lượng mưa cả năm và trong tháng 12 các năm qua ở hồ Kẻ Gỗ cho thấy: lượng mưa bình quân nhiều năm của cả năm đạt 2.600mm thì tháng 12 đạt 131mm; lượng mưa bình quân nhóm năm ít nước của cả năm đạt 1.900mm thì tháng 12 đạt 105mm; lượng mưa năm ít nước nhất cả năm đạt 1.337mm thì tháng 12 đạt 75mm. Trên cơ sở này, Công ty dự kiến mực nước hồ sẽ đạt cao trình từ +24,8m đến +25,80m, tương ứng lượng nước thiếu vào cuối vụ hè thu 2013 từ 25 – 45 triệu khối.

Từ thực tế đó, Công ty kiến nghị UBND các huyện Cẩm Xuyên, Thạch Hà và thành phố Hà Tĩnh phải có biện pháp chỉ đạo sản xuất nông nghiệp năm 2013 phù hợp với nguồn nước hiện có. Theo đó, trong thời gian này các địa phương cần chỉ đạo bà con nông dân đắp bờ vùng, bờ thửa đảm bảo giữ nước trong ruộng, tận dụng tối đa nguồn nước mưa hiện có để làm đất và gieo cấy vì Công ty đã có chủ trương không mở nước đợt 1 phục vụ khâu làm đất và gieo mạ; phối hợp tốt với đơn vị quản lý áp dụng biện pháp tưới tiết kiệm theo từng đợt, không tưới sâu (tưới lút cây ở giai đoạn lúa non – một phần để diệt nạn chuột phá hoại) mà chỉ tưới đủ nước cho cây lúa sinh trưởng bình thường, đồng thời hoành triệt các trục tiêu để tận dụng triệt để nguồn nước hồi quy trong hệ thống cho các chân ruộng thấp và bơm, tát cục bộ.

CBCNV Công ty TNHH MTV Thủy lợi Kẻ Gỗ nạo vét tuyến kênh N1 đoạn qua xã Bắc Sơn (Thạch Hà)

Lý giải thêm việc không mở tưới đợt 1, lãnh đạo Công ty TNHH MTV Thủy lợi Kẻ Gỗ cho hay, trước khi đưa ra chủ trương này, Công ty đã tiến hành 3 lần khảo sát và căn cứ lượng mưa rải rác trong mấy tuần gần đây cho thấy đủ cơ sở, nhưng không loại trừ vẫn còn một số vùng người dân chưa thực hiện tốt việc đắp bờ giữ nước. “Hiện tượng này phải sớm được giải quyết và cần duy trì từ nay đến cuối vụ. Chúng tôi đã và sẽ tiếp tục các cuộc họp với hộ dùng nước của 4 vùng để thống nhất chủ trương, kế hoạch tưới cũng như các giải pháp tưới tiết kiệm và lên phương án chống hạn. Đặc biệt, trong quá trình tưới nếu có mưa và lượng mưa đo được lớn hơn 10mm thì Công ty sẽ ngừng mở nước”, ông Nhật nhấn mạnh.

Bên cạnh các giải pháp phi công trình (dự báo sớm tình hình, xây dựng các kịch bản tưới và biện pháp tưới khoa học – hợp lý – tiết kiệm) như đã nói trên, thời gian qua, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Kẻ Gỗ đã chỉ đạo cán bộ, nhân viên tập trung vào các giải pháp công trình thông qua việc ra quân nạo vét bờ và đáy các tuyến kênh chính Kẻ Gỗ, đào đắp tu sửa các tuyến kênh cấp 2, cấp 3, cống trên kênh…

Ngoảnh lại hành trình từ khi tách tỉnh đến nay thì đây là lần thứ 3 hồ Kẻ Gỗ rơi vào tình trạng thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng. Gần 20 năm trước, tức năm 1993, khô hạn khiến Kẻ Gỗ cạn hồ làm 50% diện tích bị hạn nặng rồi mất trắng. Cách đây 10 năm, tức năm 2003, vụ hè thu cũng gặp hạn nặng khi mực nước hồ tính từ đầu vụ đông – xuân chỉ đạt cao trình +23,4m, dung tích chỉ hơn 100 triệu khối.

Kẻ Gỗ đang “ngóng” mưa, dù không hy vọng nguồn nước có sự gia tăng đột biến, nhưng nếu mưa vừa và rải đều từ nay đến cuối vụ xuân hoặc thêm trận lũ tiểu mãn gần cuối tháng 5/2013 thì quý biết nhường nào. Dẫu không thì cũng đừng vì thế mà bi quan, dẫn đến buông lơi quản lý và dễ dãi trong cách dùng nước làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các giải pháp tưới tiết kiệm mà Công ty đã dày công xây dựng nhằm hạn chế ở mức thấp nhất thiệt hại do hạn hạn gây ra vào cuối vụ hè thu 2013.