Xây dựng nông thôn mới: Cần bắt đầu từ những tiêu chí ít tốn kém

 

Đề án NTM vẫn nặng về hạ tầng

Theo ông Trịnh Công Minh, PGĐ Sở NNPTNT Tiền Giang, tới giờ này qua 2 năm thực hiện xây dựng NTM ở 29 xã điểm, thì tổng huy động nguồn lực cho 29 xã này khoảng 331 tỉ đồng, chỉ bằng 7% tổng nhu cầu vốn theo đề án được duyệt(!) Và tới giờ cũng chỉ có 11 xã đạt từ 9-13 tiêu chí, 16 xã đạt từ 5-8 tiêu chí và có 02 xã đạt dưới 5 tiêu chí là Bình Xuân (TX.Gò Công) và Tân Hòa Tây (huyện Tân Phước). Rõ ràng mục tiêu đến năm 2015 rất khó hoàn thành 29 xã NTM nếu chỉ trông chờ vào kinh phí đầu tư mà theo ông Minh là “rất lớn, trong khi nguồn lực từ nhân dân và cộng đồng giữ vai trò quyết định nhưng chưa huy động được”.

Cũng theo ông Minh, kết quả kiểm tra cho thấy công tác xây dựng đề án rất chậm so với thời gian quy định chủ yếu do năng lực chủ đầu tư, năng lực đơn vị tư vấn yếu, chưa thực sự tập trung cao trong quá trình thực hiện. Đặc biệt nội dung của các đề án xây dựng NTM có “mẫu số chung” là nặng về phát triển cơ sở hạ tầng, chưa chú trọng phát triển sản xuất, tăng thu nhập, môi trường, văn hóa... vốn là những tiêu chí “ít hao” vốn ngân sách mà chủ yếu dựa vào “cộng đồng”. Chính vì vậy các mục tiêu đề ra (hạ tầng) thường là không có nguồn lực đảm bảo và không gắn với lộ trình thực hiện thích hợp với cơ chế huy động nội lực của chủ thể là người dân, chủ yếu vẫn trông vào ngân sách, nhiều giải pháp thiếu thực tiễn nên lúng túng trong tổ chức thực hiện đề án, khó trở thành “cẩm nang hành động” trong xây dựng NTM ở các xã điểm.

Những phần việc thuộc về người dân 

Vậy thì phần việc nào là “của dân, do dân” làm? Theo ông Trịnh Công Minh, công việc “thuộc về trách nhiệm nhân dân” là rất quan trọng. Đó là, trước tiên cộng đồng dân cư phải tham gia góp ý xây dựng đồ án quy hoạch, đề án xây dựng NTM; khi triển khai thì bên cạnh các công việc của nhà nước thì từng hộ gia đình phải “tự giác” nghĩ ra phương án (hoặc mô hình) thi đua lao động nhằm tăng thu nhập, vượt nghèo, làm giàu chính đáng; tham gia xây dựng - phát triển HTX, CLB, các hình thức liên kết, liên doanh trên địa bàn (nếu có) để cùng dắt tay nhau “đi lên”; hộ có tiền thì tự xây dựng, chỉnh trang, làm đẹp nhà cửa, xây dựng hàng rào chắc chắn và các công trình hợp vệ sinh như nhà tắm, nhà vệ sinh; hộ còn khó khăn thì cũng cố bảo ban thành viên gia đình “ăn ở sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp”, tạo cảnh quan nhà ở khang trang, sạch đường làng ngõ xóm, không vứt rác bừa bãi; hộ nông dân chú ý cải tạo vườn tạp; thực hiện tốt chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình; con em trong nhà phải được đến trường; thành viên trong độ tuổi lao động đều cố gắng kiếm việc làm, tránh “nhàn cư vi bất thiện”; sử dụng nước sạch, hợp vệ sinh và điện an toàn; giữ tình làng nghĩa xóm; thực hiện nếp sống văn hóa trong việc cưới, việc tang; răn dạy con em không tham gia tệ nạn xã hội...


Ngoài ra từng hộ dân cần tích cực tham gia chương trình xây dựng NTM bằng những việc làm cụ thể như hiến đất, ngày công lao động tham gia các công trình hạ tầng phúc lợi địa phương (được biết trong 2 năm qua, 29 xã triển khai xây dựng nông thôn mới đã vận động nhân dân đóng góp “hiện vật quy giá trị” gần 52 tỉ đồng, chủ yếu là hiến đất, hoa màu để xây dựng đường giao thông nông thôn, thủy lợi) – đây là nguồn lực cực kỳ quan trọng trong dân cần tiếp tục phát huy tốt... Một điều quan trọng là “việc của dân” cũng phải gắn chặt với việc của đoàn thể như các mô hình xây dựng gia đình “5 không 3 sạch”, “1 tăng 4 giảm” của Hội phụ nữ, mô hình mới “Đèn ngoài ngõ, mõ trong nhà” và “Ánh sáng quang phòng, chống tội phạm” của ngành công an, tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ ở xóm, ấp...